ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ ΜΕΤΑΝΑΣΤΩΝ

Άλλη μια Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη τιμάται φέτος, στις 18 Δεκεμβρίου 2020. Αυτή τη φορά υπό δύσκολες συνθήκες λόγω πανδημίας:

Αυτήν τη χρονιά, το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών αφιερώνει την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη στο δύσκολο έτος 2020 και στα επείγοντα προβλήματα που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού covid-19. Παρ` όλα αυτά όσα διεκδικούσαμε πριν 20 χρόνια παραμένουν επίκαιρα.

Παρακολουθήστε το βίντεο αφιερωμένο για την Παγκόσμια Ημέρα Μετανάστη 2020 - Στην εποχή του covid-19, πατώντας εδώ:

Διαβάστε παρακάτω το Δελτίο Τύπου που συνοδεύει το βίντεο:

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών
18 Δεκεμβρίου 2020

Στην εποχή του Covid-19

Πάνω από μισό εκατομμύριο* άνθρωποι ζούμε στην Ελλάδα 30 - 40 χρόνια τώρα. Δουλεύουμε, πληρώνουμε την εφορία, τις ασφαλιστικές μας εισφορές, τα παράβολα των αδειών διαμονής μας, αλλά για το ελληνικό κράτος είμαστε σαν αόρατοι. Φτιάχνουμε οικογένειες, μεγαλώνουμε τα παιδιά μας, δημιουργούμε επιχειρήσεις, πολιτισμό, φροντίζουμε, χτίζουμε, συμμετέχουμε ενεργά στην ελληνική κοινωνία. Παρ’ όλα αυτά, το ελληνικό κράτος μάς θέλει αόρατους. 

Μέχρι και σήμερα, ο μετανάστης δεν είναι ισότιμος με τον Έλληνα πολίτη. Δεν έχει ίσα δικαιώματα σε υγεία, εργασία, εκπαίδευση, πολιτισμό, στην ζωή, ακόμα και στον θάνατο. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται σαν να ζουν προσωρινά στην Ελλάδα. Οι ελληνικές κυβερνήσεις προτάσσουν την προσωρινή διαμονή, και «απορρίπτουν» την ουσιαστική ένταξη - συμπερίληψη των μεταναστών και μεταναστριών στην ελληνική κοινωνία. H φιλοσοφία στην οποία δομήθηκαν όλες οι νομοθετικές ρυθμίσεις για την μετανάστευση στην Ελλάδα, θέλουν τον μετανάστηπροσωρινό, αόρατο, εκτός συστήματος, χωρίς κοινωνική ένταξη, με άδειες διαμονής που πρέπει να ανανεώνονται κάθε 2, 3 ή 5 χρόνια, ανάλογα με τις νομοθετικές ρυθμίσεις της εκάστοτε κυβέρνησης.

Δεν είναι τυχαίο πως σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Μεταναστών 2020, τα αιτήματά μας παραμένουν ίδια με 20 χρόνια πριν, τοτε που ιδρύθηκε το Ελληνικό Φόρουμ Μεταναστών. Από το 1990 και μετά, αναμένουμε ουσιαστική μεταναστευτική πολιτική, με κύριο πυλώνα την κοινωνική ένταξη**, δηλαδή την πρόσβαση σε βασικούς θεσμούς της κοινωνίας χωρίς διακρίσεις, με ισότητα και ισονομία. Ως πότε, άραγε; Η κοινωνική ένταξη είναι ο μόνος δρόμος για να υπάρξει κοινωνική συνοχή.

Εμείς, οι μετανάστες και μετανάστριες, παλεύουμε πολλά χρόνια για τα δικαιώματά μας. Πλέον, στην εποχή του κορωνοϊού, παλεύουμε να κρατηθούμε στη ζωή, παλεύουμε να μείνουμε ζωντανοί. Δίχως αμφιβολία, κάθε άνθρωπος στην χώρα, καλείται να ανταπεξέλθει σε μια δύσκολη και πρωτόγνωρη συνθήκη, αυτήν της πανδημίας. Αν τυχόν όμως είσαι μετανάστης πρώτης και δεύτερης γενιάς, τότε οι συνθήκες όχι μόνο είναι δύσκολες, αλλά μοιάζουν και απελπιστικά αδιέξοδες. Καταγράφουμε παρακάτω ορισμένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που καλείται να αντιμετωπίσει στην εποχή του covid-19 ένας μετανάστης στην Ελλάδα. Είναι το ίδιο πιθανό είτε να εκπίπτει ξαφνικά της νομιμότητας, να μένει εκτός συστήματος, εκτός εκπαίδευσης, εκτός εργασίας, εκτός υγειονομικής περίθαλψης και εκτός κοινωνίας. Πιο συγκεκριμένα:

• Άδειες διαμονής:
      Οι αρμόδιες υπηρεσίες, όπως οι περισσότερες δημόσιες υπηρεσίες, δεν λειτουργούν δια ζώσης λόγω του κορωνοϊού. Όσοι λοιπόν έπρεπε να ανανεώσουν την άδεια διαμονής τους από τον Μάρτιο και μετά, έπρεπε να το κάνουν ηλεκτρονικά. Η ενημέρωση των μεταναστών επί της διαδικασίας αυτής έγινε με πάνω από 15 διαφορετικές συνεχόμενες ανακοινώσεις*** στα ελληνικά, μέσα σε διάστημα τριών μηνών. Ανακοινώσεις που αφορούσαν σε αλλαγές του τρόπου λειτουργίας των αρμόδιων υπηρεσιών για την μετανάστευση και το άσυλο, και σε παρατάσεις ισχύος των αδειών διαμονής που έληξαν ή λήγουν αυτή την περίοδο. Ως εκ τούτου, άνθρωποι που διαμένουν χρόνια στη χώρα, είτε λόγω λανθασμένης κατανόησης είτε λόγω καθυστέρησης, κινδυνεύουν από νόμιμοι να γίνουν παράτυποι.
      Ταυτόχρονα, υπάλληλοι δημόσιων υπηρεσιών (ΔΟΥ, ΟΑΕΔ κ.λπ.), δημοτικών, καθώς και ιδιωτικών (π.χ Τράπεζες), δεν δέχονται και δεν αναγνωρίζουν την παράταση των αδειών διαμονής που εξέδωσαν τα αρμόδια Υπουργεία εν καιρώ πανδημίας, ακόμα και μέχρι σήμερα. Με αποτέλεσμα να μην αναγνωρίζονται νόμιμα δικαιώματα των μεταναστών αλλά και να δυσκολεύει η καθημερινότητά τους.
      Επίσης, καθώς τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονται εκθετικά -όλοι όσοι χάνουν ή θα χάσουν την δουλειά τους, μπορεί να μην καταφέρουν να ανανεώσουν τις άδειες διαμονής τους ή να κάνουν αίτηση για την επί μακρόν διαμένοντος, αφού τα ένσημα και το ύψος τους εισοδήματος είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με την άδεια διαμονής! 

• Εκπαίδευση:
      Είναι πάρα πολλές οι καταγγελίες από τις μεταναστευτικές κοινότητές μας αλλά και από Έλληνες γονείς, για οικογένειες και παιδιά τα οποία δεν έχουν την δυνατότητα να συμμετάσχουν στην τηλεκπαίδευση, είτε γιατί δεν έχουν τα μέσα (υπολογιστή, τάμπλετ) ή δεν έχουν σύνδεση στο διαδίκτυο είτε γιατί δεν έχουν ενημερωθεί σωστά οι γονείς, ειδικά οι νεοεισερχόμενοι που δεν γνωρίζουν ακόμα την ελληνική γλώσσα. 

• Αλλαγές στο εισόδημα - ανεργία:
      Μείωση εισοδημάτων, μη καταβολή ενσήμων ή μισθοδοσίας είναι πολύ οικεία για τον μεταναστευτικό πληθυσμό. Εν μέσω πανδημίας όμως, αυτό έγινε ακόμα πιο έντονο με αποτέλεσμα μεγάλος μέρος των ανθρώπων που βρίσκονται και εργάζονται στην χώρα να είναι υπό καθεστώς εργασιακής σκλαβιάς. Δυστυχώς, όμως συμβαίνει και κάτι ενδεχομένως χειρότερο. Τόσο κατά την διάρκεια του πρώτου όσο και του δεύτερου λοκντάουν, οι μετανάστες και μετανάστριες που δουλεύουν σε “μαύρη” αδήλωτη εργασία, έμειναν εν μία νυκτί χωρίς δουλειά, αφού δεν μπορούσαν να κυκλοφορήσουν με έγγραφο από την Εργάνη, και ούτε φυσικά δικαιούνταν επίδομα αναστολής εργασίας.

• Αστεγία: Πολλοί μετανάστες και μετανάστριες που έμειναν άνεργοι εν μέσω πανδημίας, παράτυποι μετανάστες, αιτούντες άσυλο, ακόμα και αναγνωρισμένοι πρόσφυγες είναι αδύνατον να βρουν κατάλυμα είτε γιατί δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα είτε γιατί δεν βρίσκουν ιδιοκτήτες πρόθυμους να νοικιάσουν τα σπίτια τους σε αλλοδαπούς. Έτσι, αναγκάζονται να μένουν σε πλατείες και πάρκα, εν μέσω πανδημίας.

• Σίτιση: Από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε η καραντίνα στην Αθήνα, τον Μάρτιο 2020, περίπου 1.500 άνθρωποι είχαν ανάγκη για εβδομαδιαία προμήθεια φαγητού, σύμφωνα με πληροφορίες καταγραφής μόλις 15 εκ των 42 μεταναστευτικών κοινοτήτων -μέλη μας που ήταν ενεργές κατά την διάρκεια της καραντίνας. 

• Πρόσφυγες:  Η όλη διαδικασία για την αίτηση ασύλου απαιτεί την παρουσία του ίδιου του αιτούντα άσυλο. Δεν υπάρχει όμως επαρκής ενημέρωση για τις διαδικασίες ασύλου και οι καθυστερήσεις στα ραντεβού λόγω της πανδημίας είναι δραμματικές, με αποτέλεσμα οι άνθρωποι να μένουν χωρίς χαρτιά και να μην μπορούν να συνεχίσουν την ζωή τους στην καλύτερη περίπτωση. Στην χειρότερη, συλλαμβάνονται από την ελληνική αστυνομία και οδηγούνται στην φυλακή ή στα κλειστά κέντρα κράτησης (π.χ. Αμυγδαλέζα). Επιπλέον, οι δομές φιλοξενίας προσφύγων τόσο στα νησιά όσο και στην ενδοχώρα παρέμειναν κλειστές με απαγορευτικό κυκλοφορίας, την ώρα που είχε αρθεί η απαγόρευση λοκνταουν για τους υπόλοιπους πολίτες.

• Γυναίκα μετανάστρια: Ίσως στην πιο ευάλωτη ομάδα, θεωρούμε πως ανήκει η γυναίκα μετανάστρια. Υπάρχουν πολλές αναφορές ενδοοικογενειακής βίας, όπου οι γυναίκες -πέραν της βίας που βιώνουν, απειλούνται από τους συζύγους (Έλληνες ή αλλοδαπούς) για απέλαση και αφαίρεση κηδεμονίας των παιδιών, αν τυχόν φύγουν από το σπίτι ή τους χωρίσουν. Επίσης, έχουμε αναφορές για εσωτερικές οικιακές βοηθοί, σε σπίτια όπου δεν δηλώνεται η εργασία τους, οπότε δεν τους επιτρέπεται η έξοδος από το σπίτι όπου εργάζονται. 

• Διοικητική κράτηση:
      Σε περίπτωση που για οποιοδήποτε λόγο ο μετανάστης ή η μετανάστρια βρεθεί χωρίς χαρτιά, σε καθεστώς παρατυπίας, μπορεί να κρατηθεί διοικητικά για περίοδο έως και 18 μηνων. Στην Ελλάδα αυτή τη στιγμή (Απρίλιος 2020) βρίσκονται περισσότεροι από 6.000 αλλοδαποί σε καθεστώς διοικητικής κράτησης.Είναι πρόσφατο το παράδειγμα ηλικιωμένου, τυφλού - διαβητικού, που ζει πάνω από 40 χρόνια στη χώρα, με παιδιά που έχουν πάρει την ελληνική υπηκοότητα, ο οποίος κρατούνταν στο αστυνομικό τμήμα- επειδή δεν είχε νομιμοποιητικά έγγραφα- για πάνω από μία εβδομάδα, χωρίς καν να έχει τη δυνατότητα να πάρει τη φαρμακευτική του αγωγή.   

• Κλείσιμο μεταναστευτικών κοινοτήτων:
      Οι μεταναστευτικές και προσφυγικές κοινότητες είναι αναγνωρισμένα πρωτοβάθμια σωματείακαι η κύρια πηγή εσόδων τους είναι από τα μέλη τους, και από εκδηλώσεις ή άλλες δραστηριότητες οι οποίες λόγω της πανδημίας έχουν απαγορευτεί. Γεγονός που τις υποχρεώνει να αντιμετωπίσουν το τεράστιο πρόβλημα επιβίωσης. Αρκετές κοινότητες κατά την διάρκεια της πανδημίας αναγκάστηκαν να βάλουν λουκέτο προσωρινά αφού δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στα έξοδα. 

• Ρατσισμός - μισαλλοδοξία: Μπορεί ο ιός να μην κάνει διακρίσεις, αλλά οι διακρίσεις συνεχίζονται και κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Υπάρχουν καταγγελίες τις οποίες έχει ήδη καταγράψει το Δίκτυο Καταγραφης Περιστατικών Ρατσιστικής Βίας για δημιουργία φυλετικού προφίλ στους ελέγχους από την δημοτική και ελληνική αστυνομία, στο οποίο φαίνεται το γεγονός ότι σταματάνε πολύ πιο συχνά μετανάστες και μετανάστριες για έλεγχο. Επίσης, εργοδότες επιβάλλουν σε μετανάστες εργαζόμενους να κάνουν τεστ covid με δικά τους έξοδα, ενώ σε νοσοκομεία δεν δέχονται να εξυπηρετήσουν μετανάστες στα εξωτερικά ιατρεία αν δεν έχουν κάνει πρώτα τεστ covid. Επιπλέον, σε ΜΜΕ εφημερίδες και δελτία ειδήσεων αναφέρουν χωρίς αποδείξεις ή επιστημονικά στοιχεία ότι η πλειονότητα των θετικών φορέων κορωνοϊού είναι ως επί το πλείστον μετανάστες, κάτι που δημιουργεί αρνητικό κλίμα αυξάνοντας την ξενοφοβία και την ρατσιστική συμπεριφορά. 

Όλοι οι άνθρωποι απειλούμαστε από τον κορωνοϊό. Ζητήματα όμως, όπως τα παραπάνω είναι εξίσου απειλητικά για κάθε ανθρώπινη ζωή. Η κρίση της πανδημίας του covid-19, μάς οδήγησε σε αλλαγή των προτεραιοτήτων, αφού δημιούργησε νέα προβλήματα, κάνοντας σε περιπτώσεις αφόρητη την καθημερινότητά μας. Προβλήματα τα οποία μπορούν να αντιμετωπιστούν αν το ελληνικό κράτος επιλέξει επιτέλους τον δρόμο μιας ουσιαστικής μεταναστευτικής πολιτικής με σκοπό την κοινωνική ένταξη, την ισονομία και τα ίσα δικαιώματα μεταξύ των πολιτών.

* Σύμφωνα με τα τελευταία στατιστικά στοιχεία, Νοέμβριος 2020 του Υπουργείου Μετανάστευσης και Ασύλου οι άδειες διαμονής σε ισχύ είναι 513.035

** Ένταξη για εμάς σημαίνει πρόσβαση στους βασικούς θεσμούς της κοινωνίας, σημαίνει δικαίωμα στην αξιοπρέπεια, στην ισότητα και ισονομία όλων των πολιτών μιας δημοκρατικής κοινωνίας. Ένταξη σημαίνει συμμετοχή και δικαίωμα στην αγορά εργασίας, στην υγεία, στην εκπαίδευση, στον πολιτισμό, στα θρησκευτικά δικαιώματα, στο πολιτικό σύστημα, στα κοινά. Ένταξη, δηλαδή, διαρθρωτικής μορφής με ισχυρή την κοινωνική συμμετοχή και την από κοινού δράση.

*** Επείγουσες ανακοινώσεις για τη λειτουργία των υπηρεσιών μετανάστευσης και ασύλου. 

• 31/03/2020 Αλλαγές για τις υπηρεσίες ασύλου και τις άδειες διαμονής. 

• 02/04/2020 Πρόσβαση στις υπηρεσίες ασφάλισης της υγείας. 

• 09/04/2020 Αναστολή υπηρεσιών, Νέες Υπουργικές Αποφάσεις

• 16/04/2020 Νέες Υπουργικές Αποφάσεις 

• 05/05/2020 Νέα αναστολή για άδειες διαμονής

• 08/05/2020 Νέα αναστολή για άδειες διαμονής

• 18/05/2020  Νέες ανακοινώσεις για την λειτουργία των Υπηρεσιών Μετανάστευσης

• 26 Μαΐου · Ραντεβού για παραλαβή άδειας διαμονής

• 12 Ιουνίου · Γραφείο Ασύλου

• 19 Ιουνίου · Έναρξη πλατφόρμας επιδόσεως αδειών διαμονής

• 14 Ιουλίου · Αδειες που λήγουν από 1/7 έως 19/7

• 21 Ιουλίου · Οκτάμηνη παράταση

• 31 Ιουλίου · Κοινή ανακοίνωση ΔΑΜ Αττικής για ηλεκτρονικό ραντεβού 

• 18 Αυγούστου Παράταση αλβανικών διαβατηρίων

• 7 Οκτωβρίου  Συνεδρίαση ΣΕΜΠ παρουσία του Δημάρχου Αθηναίων 

• 21 Οκτωβρίου Ανακοίνωση από Αποκεντρωμένη Διοίκηση για τις άδειες διαμονής

• 27/10/2020 Ανακοινώσεις ΣΕΜΠ

• 02/11/2020 Ανακοίνωση από ΔΑΜ Αττικής 

• 5/11/2020 Διευκρινιστική εγκύκλιος για τα προβλήματα που είχαν δημιουργηθεί από την παράταση ισχύος των αδειών διαμονής